İhsan Fazlıoğlu: "Osmanlılarda Hisâbu'l-Hevâî"
Osmanlılarda Hisabu’l-hevaî Sayıların gösteriminde parmak boğumları kullanıldığı için hisabu'l-akd veya ukud, parmaklar kullanıldığı için hisabu'l-isbia, eller kullanıldığı için hisabu'lyed, işlemler zihinde yapıldığı için hisabu'z-zihni, işlemlerin yapılışı sanki hava boşluğunda yer kaplıyor hissi verdiği için hisabu'l-hevâi adını alan bu hisab sistemi, İslam medeniyetinde kullanılan hisabu'l-hindi yanında ikinci büyük hisab sistemi olarak kabul edilmektedir. İbrahim el-İklîdisi ise Kitabu'lFusul fi Hisabi'l-Hindi adlı eserinde bu tür hisaba, Bizanslılar da kullandığından, Hisabu'r-Rum ve'l-Arab adını vermektedir. Müslümanlar hisabu'l-hindî'yi tevarüs edip gerekli düzenlemeleri yaptıktan sonra bile hisabu'l-akd denilen bu hisab türünü, işlemleri tahta ve toprağa bağlı olmaksızın zihinsel olarak icra edildiğinden, kullanmaya devam etmişlerdir.
Bu yazıyı .pdf olarak görebilirsiniz. |
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder