İhsan Fazlıoğlu: "Harran'lı Matematikçilerin Matematiğin Oluşumundaki Katkıları"

İhsan Fazlıoğlu: "Harran'lı Matematikçilerin Matematiğin Oluşumundaki Katkıları"

"Harranlı Matematikçilerin İslâm Matematiğinin Oluşumundaki Katkıları", Ulusal Harran Sempozyumu, FEY Vakfı, Urfa-Harran,Yayımlanmamış Bildiri, Nisan 1995. Bilim ve düşünce tarihi yazıcılığında, İslam medeniyeti’ndeki ilmî ve felsefî faaliyetlerinin hangi saiklerle başladığına ilişkin tartışmalar, günümüzde de tüm heyecanıyla sürmektedir2 . İç şartları dikkate alan dahilî ve dış şartları öne çıkartan haricî yaklaşımların ayrıtılı tahlilleri, sorunun toplumun ve siyasî örgütün maddî ve manevî ihtiyaçlarıyla ne kadar karmaşık bir ilişkide olduğunu ortaya çıkarmıştır. Ancak boşandırıcı kuvvet, ister iç ister dış kökenli olsun, İslam devleti’nin fethettiği coğrafyada mevcut bilim ve düşünce merkezlerini ve bu merkezlerde süre gelen bilim ve düşünce hareketlerini göz ardı edememektedir. Seviyesi ve yaygınlığı ne olursa olsun İslam devleti’nin yayıldığı coğrafyada, zeminlerini farklı dünya görüşlerinde bulan dünya tasavvurları üretimi faaliyetleri süregelmekteydi. İslam fetihleri ile beraber bu üretimin zemini yani metafiziği, süreç içerisinde, İslamî dünya görüşüne kaydırılmış, dolayısıyla bu üretim ortak bir siyasî iradenin elinde merkezileştirilmiştir. İslam devleti’nin yayıldığı coğrafyada süre gelen veya antik çağda oluşturulmuş bilim/bilimlerin tercüme edilmesi ve ortak bir dilde (Arapça) yeniden üretilmesi, ilk elde, bu zemin kaydırma ve merkezileştirme sürecinin ve siyasetinin bir devamı şeklinde görülebilir.

Bu yazının tamamını .pdf olarak görmek için bağlantıya tıklayınız.